Spookfoto’s

Ik zit achter mijn PC wat Facebookberichten af te handelen als ik ineens een bericht via de Messenger krijg. ‘Kijk eens wat ik tegen kwam toen ik door het archief bladerde?’, luidt de bijbehorende tekst. Het is een foto, en wát voor een foto! Frank en ik in vol ornaat bij de finish van de Rotterdam Marathon 2017. Ik sta stralend met mijn armen in de lucht om Frank te omhelzen die net over de finish is gekomen. Hij heeft het zwaar gehad en maakt een gebaar van respect dat ik hem voorbij gelopen ben. De kleuren spatten van de foto af, de zon schijnt voluit en het felle groen van onze RMD shirts doet bijna pijn aan de ogen. Het is een schitterende foto van een prachtig moment. Een foto die als een wonder ontsnapt is uit de doos van vergetelheid.

Want hoeveel foto’s worden er tijdens alle hardloopwedstrijden gemaakt die nooit hun bestemming bereiken? Foto’s van toeschouwers die een specifiek iemand op de foto wilden zetten en jou er gratis bij kregen. Foto’s van toeschouwers die je bijzondere shirt of outfit aan iemand wilden laten zien. Foto’s van toeschouwers die het gewoon leuk vinden om sfeerfoto’s van een evenement te maken en waar toevallig jij in beeld bent. Foto’s van journalisten die uit de honderden, misschien wel duizenden foto’s van lopers alleen die ene speciale er uit halen om af te drukken in hun krant of digitale artikel. En foto’s van al die professionals die, al dan niet in opdracht van de organisatie, ergens op een of andere vage onvindbare site terecht komen waar je ze kan kopen, gratis kan downloaden of gewoonweg in het archief van die professional blijven hangen omdat het er teveel zijn.

Ik weet dat ik me vaak wel bewust ben van het feit dat er een foto van me gemaakt wordt tijdens een evenement. En van sommige van die foto’s weet ik dat ik die heel erg leuk vind. In de dagen erna ga ik dan online op zoek of ik die foto kan vinden. Bij de Leiden Halve Marathon toen ik tijdens een drankpost mijn tanden in een Powerbar zette. In Dublin en ik voor de lens van een fotograaf mijn speciaal voor ’the occasion’ groen met een klavertje vier gelakte nagels showde. Bij de Rotterdam Marathon waar ik me omdraaide tijdens de high five met de acteurs van de musical ‘De Marathon’. En bij de finish waarbij Frank en ik onze ruggen lieten zien omdat de fotograaf de shirts zo mooi vond en hij er toch ook maar een foto van maakte.

Ik struin de dagen na een evenement alle bekende sites af, zoek op Facebook, bezoek de digitale krant van de regio waar het evenement plaatsvond en wacht in spanning af op het digitale magazine van de organisatie in de hoop dat ik die ene bewuste foto tegen kom. Soms heb ik mazzel en vind ik mezelf wel gelijk terug. Soms doet iemand anders het voor me en word ik getagged omdat ik herkend ben. Maar vaak is het een vruchteloze zoektocht die ik na twee weken opgeef. Een enkele keer denk ik er na een maand of drie weer eens aan en doe nog een vergeefse poging. En in het geval van de foto met de acteurs van ‘De marathon’ heb ik zelfs John Buijsman aangeschreven om te vragen of hij wist wie de fotograaf was die hem gemaakt heeft. Tot op heden niet gevonden.

En ik vraag me dan af. Wat gebeurt er met die foto’s? Soms stel ik me voor dat de foto gewoon mislukt is en hij rücksichtlos gewist is omdat hij te onscherp of niet mooi genoeg was. ‘Ik had er vast wat van kunnen maken’, denk ik dan. Of dat het SD kaartje nat en daarmee totaal onbruikbaar geworden is. Misschien is de foto wel helemaal niet gemaakt, en denk ik dat alleen maar, of sta ik überhaupt helemaal niet op beeld.

De waarheid zal wel zijn dat ze opgeslagen worden in één of ander stoffig digitaal archief, waar ze verdrietig weg zitten te kwijnen omdat ze nooit hun doel hebben kunnen vervullen. En dan denk ik aan de laatste scene van film ‘Raiders of the lost ark’, waarbij het waardevolle artefact uiteindelijk in een kist gestopt wordt en in het diepste geheim weggeborgen in een magazijn vol met soortgelijke waardevolle artefacten. Om nooit meer het daglicht te zien.

Ik noem deze foto’s ‘spookfoto’s’. Foto’s waarvan het altijd de vraag zal blijven of ze wel bestaan, en zo ja, of ik ze ooit ga vinden. Waarschijnlijk niet. Waarschijnlijk kan ik tot in de lengte der dagen blijven zoeken naar die ene foto waarvan ik zeker weet dat hij gemaakt is omdat ik de camera hoorde klikken, en krijg ik nooit toegang tot dat geheime archief dat fotografen op hun privé computers hebben staan. En zal ik het moeten doen met het ietwat wazige beeld dat mijn vriendin op haar mobieltje in het voorbij gaan heeft gemaakt, de mislukte foto waar mijn hoofd half op staat door die collega aan wie ik mijn camera gegeven heb, die best wel aardige foto van een hardloopmaatje die langs de kant staat met toch ook wel verstand van fotograferen, de veel te dure finishfoto die je dan toch maar koopt, of slechts de herinnering aan dat ene speciale moment waarop er geen camera’s in de buurt waren.

Maar soms, heel soms, weet die ene speciale foto maanden later uit dat archief op te duiken. Een foto die zich er niet bij neerlegt om vergeten te worden en nooit het daglicht te zien. Een foto met een doel, en de wilskracht om dat levensdoel te verwezenlijken. Namelijk de hardloper onderwerp van de foto te verblijden met een herinnering aan dat ene moment van glorie, toen hij bij km 35 bijna dood ging, kramp kreeg maar niet opgaf en toch de kracht vond om door te lopen om zo de finish van die verrekte marathon te halen terwijl iedereen riep dat hij dat niet kon. Een foto die zich terugvecht uit het spookbestaan naar het leven. Een foto die zich daarmee het recht verworven heeft om aan de hele wereld getoond te worden.

Een foto van Frank en mij, in vol ornaat bij de finish van de Rotterdam Marathon 2017!